Serbia
Czy warto założyć firmę w Serbii?
Po latach upokorzeń i izolacji Serbia wraca dziś do łask europejskiej wspólnoty. Jako kandydat na członka UE zobowiązana jest do wprowadzania licznych refom gospodarczych. Sytuacja ta sprawia, że kraj ten staje się powoli znakomitym miejscem do prowadzenia działalności gospodarczej. Planując własny biznes warto zatem pomyśleć o Serbii.
Serbia to prawna sukcesorka nieistniejącej już dziś Jugosławii. W czasach zjednoczenia to właśnie Belgrad czerpał największe gospodarcze korzyści z istnienia wspólnego państwa. Ten właśnie aspekt był później jednym z ważniejszych, które przyczyniły się do rozpadu federacji południowych Słowian. Późniejsza agresja państw NATO oraz izolacja gospodarcza wobec Serbii (oficjalnie Serbia wraz z Czarnogórą tworzyła jeszcze Jugosławię) totalnie zdruzgotały państwo.
Dzisiejsza Serbia to jednak zupełnie inny kraj niż ten sprzed dziesięciu lat. Proeuropejskie rządy zwróciły ją w nowym kierunku, stawiając sobie za cel członkostwo w UE oraz współpracę z zachodnimi organizacjami gospodarczymi. Mimo prozachodniego kursu Serbia nadal posiada znakomite kontakty z Rosją, swoją odwieczną sojuszniczką. Sprawia to, że kraj ten jest usytuowany niemal na granicy Europy Wschodniej i Zachodniej, co może być ogromną zaletą przy prowadzeniu biznesu.
Potencjał rynku
W 2006 roku Serbia została uznana przez Bank Światowy za kraj, który najszybciej wprowadza reformy biznesowe. Poziom serbskiego PKB w ubiegłym roku wzrósł do 7,5 %. Rocznie Serbia eksportuje towary na łączną kwotę około 9 miliardów dolarów, głównie do Włoch, krajów CEFTA, Niemiec i Rosji. Obowiązującą walutą jest serbski dinar (1 dinar = 0,0449 zł). Kraj ten z prawie 7,5 milionową rzeszą konsumentów stanowi drugi największy rynek w rejonie. Z kolei cały rynek Europy Południowo–Wschodniej szacowany jest na około 30 milionów konsumentów. Serbia jako jedyny kraj spoza Wspólnoty Niepodległych Państw posiada umowę o wolnym handlu z Rosją, co sprawia, że serbskie firmy mają dostęp również do kolejnych 150 milionów konsumentów.
Europa Południowo–Wschodnia jest jednym z najszybciej rozwijających się regionów na naszym kontynencie. Podstawą do ustanowienia strefy wolnego handlu było porozumienie zawarte w czerwcu 2001 roku. SEE FTA (South East Europe Free Trade Area) wprowadziło wiele przepisów dotyczących wspólnej wymiany handlowej zgodnej z normami WTO i UE między Albanią, Serbią, Bośnią i Hercegowiną, Macedonią, Chorwacją, Bułgarią, Czarnogórą, Mołdową i Rumunią. Porozumienie podpisane przez państwa bałkańskie sprawia, że region ten stał się znakomitym miejscem do prowadzenia wymiany handlowej między Europą i Azją a także Afryką.
Przyjazne podatki
System podatkowy w Serbii, obok Macedonii jest jednym z najatrakcyjniejszych w Europie. Stawka podatku od firm – podobnie jak w przypadku wschodniego sąsiada – wynosi zaledwie 10%. Podatek VAT waha się od 8% do 18% i również przoduje jako jeden z najniższych w Europie. Co ciekawe, serbski system podatkowy przewiduje 10-letnie zwolnienie z opłat dla firm, które zainwestują ponad 7 milionów euro oraz zatrudnią ponad 100 pracowników. Podatek od osób fizycznych waha się od 12% do 20%. Ponadto państwo przewiduje również ulgi podatkowe mogące sięgnąć nawet 80%, jeśli firma zainwestuje w tzw. aktywa stałe.
Potencjał ludzki
Serbowie to naród bardzo przyjazny i chętny do współpracy z zagranicznymi inwestorami. Bez problemu znajdziemy tam uzdolnioną i dobrze wykształconą młodzież, która może zasilić szeregi naszej przyszłej firmy. Grupa wiekowa w przedziale 15 – 64 lat, stanowiąca potencjalną siłę roboczą, przekracza obecnie ponad 5 milionów osób, z czego ponad 50 % to osoby z wyższym wykształceniem. Sporym problemem w Serbii jest bezrobocie, obecnie kształtujące się na poziomie ok. 20%. Jest to jednak pozytyw z perspektywy osoby, która w Serbii inwestuje, gdyż pozwala to na łatwiejsze znalezienie pracownika, a i jego wymagania z pewnością nie będą wygórowane. Średnia miesięczna płaca kształtuje się na poziomie około 480 euro brutto miesięcznie. Według badań Gallup International ponad 42% ludności kraju mówi w języku angielskim.
W co najlepiej zainwestować?
W latach 2004 – 2006 Serbia stała się miejscem największych inwestycji w rejonie Europy Południowo–Wschodniej. „Financial Times” uznał Belgrad za jedno z najatrakcyjniejszych miast Europu pod kątem inwestycji zagranicznych. Istnieje jednak nadal mnóstwo sektorów w serbskiej gospodarce, które z wytęsknieniem oczekują na zagraniczny kapitał. Obecnie jednym z najprężniej rozwijających się sektorów w Serbii są nieruchomości. Budowa centrów handlowych, biurowców, centrów logistycznych oraz projekty mieszkaniowe to jedne z najpopularniejszych jego segmentów. Przykładowo średni koszt metra kwadratowego apartamentu w centrum Belgradu waha się między 1700 a 2000 euro. Poszerzenie możliwości kredytowych przez serbski rząd sprawiło, że coraz popularniejsze jest również budowanie rożnego rodzaju hoteli i prowadzenie działalności turystycznej.
Jednym ze strategicznych sektorów Serbskiej gospodarki jest energia. Mimo niemal całkowitego uzależnienia kraju od dostaw rosyjskich, istnieje nadal spora przestrzeń do inwestycji na tym polu. Szczególnie mile widziane są przedsiębiorstwa specjalizujące się w odzyskiwaniu energii ze źródeł odnawialnych. Sektor energetyczny ma swoje długie tradycje na serbskim rynku, dlatego też znalezienie odpowiedniej klasy fachowców nie sprawi najmniejszego problemu.
Ciekawą i opłacalną perspektywą może być również turystyka. Serbia co prawda nie posiada tak wielu atutów jak Chorwacja czy Czarnogóra, jednak jest doskonałym miejscem dla ludzi lubiących spokój i unikatowe widoki.
Dla pomysłowych inwestorów znakomitym interesem może okazać się również serbska branża samochodowa, produkcja tekstyliów czy chociażby hodowla owoców.
Źródło: